تاریخ طولانی منطقه همواره با رشادتها و ظلم ستیزی ها و بیگانه ستیزی ها و ظهور سلحشوران همراه بوده که یکی از بارزترین این رفتارها مقاومت در مقابل محمود افغان و رشادتهای هفت برادران و تشکیل کانون مقاومت بن اصفهان است. شاهد دیگر، شرکت سدهی ها در نهضت مشروطه خواهی و ثبت نام صدها تن از اهالی در فوج فداییان سده است.
هنگام ملی کردن نفت، معتمدین و اهالی سده از جمله سید رضا ابوالبرکات و سید نورالله امامی در نامه هایی پشتیبانی خود و اهالی را به دکتر مصدق و آیت الله کاشانی اعلام کردند. در قیام 15 خرداد همین مردم پشت سر امام خمینی رفتند و بازار و شهر را تعطیل کردند. اسناد آورده شده گوشه ای از این مقاومتها را نشان میدهد.
عناوین اسناد:
1- انعکاس مقاومت در بناصفهان (ورنوسفادران) مقابل حمله محمود افغان از شاهد ماجرا.
سال 1101 خورشیدی / سفرنامه کروسینسکی.
2- رژه چهار هزار نفر از دسته فداییان سده در میدان نقش جهان و پیوستن به دیگر مشروطه خواهان در تخت فولاد در حمایت از مشروطه و مجلس.
12 تیر 1286 / روزنامه انجمن مقدس ملی اصفهان.
3- رژه مشروطه خواهان سدهی در چشمه منظر.
5 مرداد 1286 / روزنامه انجمن مقدس ملی اصفهان.
4- جواب تلگرام اعلام حمایت دکتر ابوالبرکات از شخصیتهای سده از دولت مصدق.
قبل از کودتای سال 1332 / موزه اسناد شهرستان خمینیشهر.
5- جوابیه آیتالله کاشانی به اعلام حمایت امام جمعه سده.
قبل از کودتای سال 1332 / موزه اسناد شهرستان خمینیشهر.
6- گزارش نیروهای امنیتی مبنی بر آرام بودن اوضاع حوزه ماربین و سده در وقایع ۳۰ تیرماه ۱۳۳۱.
سال ۱۳۳۱ / مرکز اسناد اصفهان.
7- گزارش وقایع اواخر تیرماه ۱۳۳۱ اصفهان و شناسایی هویت مقتولین٬ مفقودین و مجروحین و گزارش دیگر شهرستان‌ها در ارتباط با نهضت‌ملی‌نفت.
سال ۱۳۳۲-۱۳۳۱ / ۵۷ ص / مرکز اسناد اصفهان.
8- پخش پاره‌ای از بیانیه‌ها بر علیه مقام سلطنت و دولت در سده.
سال ۱۳۳۱ / ۱ برگ / مرکز اسناد اصفهان.
9- اقدامات علیه دولت و در حمایت از دکتر مصدق توسط یکی از اهالی فروشان سده.
سال ۱۳۳۲ / ۲ برگ / مرکز اسناد اصفهان.
10- دستور لزوم حفظ نظم و آرامش در قراء ماربین توسط کدخدایان در زمان دولت مصدق.
سال ۱۳۳۲ / ۲ برگ / مرکز اسناد اصفهان.
11- گزارش برپایی جشن به مناسبت بازگشت شاه به کشور در سده
سال ۱۳۳۲ / ۲ برگ / مرکز اسناد اصفهان.
12- توزیع اعلامیه‌های مضره توسط شخصی ناشناس در سده.
سال ۱۳۳۲ / 4 برگ / مرکز اسناد اصفهان.
13- گزارشات تشکیل جمعیت شاه‌پرست جاویدان در اصفهان، نجف‌آباد و سده.
سال ۱۳۳3 / 4۲ برگ / مرکز اسناد اصفهان.
زبان اسناد گروه 3